«МУСЛУН» МЕТОДИКА

      Ті казялінныд, мый коми блогйысьяс ёрта-ёртнысӧ ышӧдӧны выль темаяс, гижӧдъяс вылӧ? Ӧти «корӧ» аналитикаа гижӧд – мӧд «вӧзйӧ» нин; ӧти вӧчӧ кабачокысь икра прӧст кинас блогӧ та йылысь гижигмоз, а мӧд тайӧ рецептыс серти сёянсӧ вӧчӧма, «кывсӧ ньылыштӧма» да аслас луннебӧгын юксьӧ нин кабачокысь жӧ лечо дасьтан ногӧн… А гожӧм коллялӧм да дед-баб йылысь коми блогйысьяслӧн казьтылӧмъясӧн дзонь небӧг нин позьӧ йӧзӧдны…

            Тӧлысь сайын на сьӧлӧмӧс вӧрзьӧдіс НАТАлӧн «Тэ коми кыв он пукты пыдди...» гижӧд. Вайӧда блогйысь-поэт Наталья Дёминалысь кывбурсӧ (но ті пыралӧй жӧ НАТАлӧн лист бокас, тані водзкыв на эм). 

* * *

Тэ коми кыв он пукты пыдди,

Тэд коми кывйыс – мустӧм, сьӧд.

Тэ небӧг комиӧн он лыддьы

И ӧти сьыланкыв он тӧд.

А ме со коми нылӧн чужи,

Мем тайӧ кывйыс матыс, ас.

И сьывны комиӧн ме кужа,

И кужа тэчны коми пас.

И тэныд тшапа верма шуны:

«Ме тэысь озырджык на ныв,

Ӧд тэныд муса рочысь кындзи

Ме нӧшта тӧда коми кыв!»

       Менам тӧдсаяс пӧвстын уна татшӧм гозъяыс… Нор таысь… Кывбурса лирическӧй геройыс «тшап» коми кывсӧ тӧдӧмысь, и таысь нимкодь! А ӧд ми кызвыннас рамӧсь, кедзовтӧны кӧ, ог ёна и тшапитчӧй… Да мый сёрнитны рочьяс йылысь... Комияс пӧвстын чужан кывсӧ пыдди пуктытӧмыс эм жӧ. А кымын коми бать-мамлӧн роч челядьыс… И таысь нӧшта на нор… Мед эськӧ аслам мывкыдлунӧй тырмас коми кывсӧ семьяам видзны…

        Но талун меным окота юксьыны бур примерӧн! Нимті гижӧдӧс «МУСЛУН» методикаӧн», мед унджыкӧн синсӧ чӧвтласны менам гижӧдӧ («мый нин гижӧма, мусук йывсьыс ли мый, колӧ лыддьыны…»). Ӧд, шуам, рочмӧмджык нин мукӧд йӧзыс, шог вылӧ, оз зырӧдны вузасянінӧ выль коми небӧгла либӧ газет-журналла, а аддзасны кӧ тӧдсаныслӧн луннебӧгысь юӧр да татшӧм нима на, быть лыддясны… Торъя мортлӧн олӧмыс пыр интереснӧйджыкӧн кажитчӧ, да кор на ачыс та йылысь висьталӧ… Та понда колӧ унджыкӧнлы блогйысьны комиӧн да зільджыка… Асьным та йылысь тӧдлытӧг ми ышӧдам йӧзсӧ лыддьысьны комиӧн! Так вот… Талун ме дасьті-пуи «шпионъяслы» сёян! Нимті гижӧдӧс «МУСЛУН» методикаӧн», а позис эськӧ шуны «Тэ коми кывйӧс пыдди пуктан!»

Унатор петӧ, дерт, сысянь, коді гозъясис коми ныв ли зонкӧд. Тані и сійӧс быдтысьяслӧн пайыс, и этш... Сёрниыс ко кыв велӧдӧм йылысь, тані нин... и кыдзи сетчӧ кывъяссӧ велӧдӧмыс, и унджыктор тӧдмавны кӧсйӧмыс..

         А нӧшта пыдди пуктӧны ли оз миян мусаясным миянлысь чужан кыв, петӧ мыйтакӧ ассяньным... Ӧти-кӧ, дона кӧ кывным, колӧ Наташалӧн кывбурын моз тшапитчыны, оз ков сетчыны, лоны веськодьӧн... Мӧд-кӧ, кор кодкӧ тӧдсаясысь заводитӧ быд сикас помка вӧсна элясьны аслас пӧв вылӧ, менам мамук шуӧ: «Ачыд бӧрйин…» И таын ме сыкӧд сӧглас. Йӧзыс абу мыжаӧсь сыын, мый ми асшӧра думаштім, кутшӧмӧн налы колӧ лоны... ))Талун олӧмыс сэтшӧм, мый медводз ми бура тӧдмасям мортыскӧд, а сэсся нин заводитам ӧтлаын овны. Да и… Оз ков элясьны муса морт вылад, кӧсъян кӧ, мед сійӧс и мукӧдъяс пыдди пуктісны!=) Колӧ кӧ уджач, эн ӧтлаась дыш руньӧкӧд; окота кӧ овны ютӧмкӧд, мыйла петін кодалысь сайӧ...; сэтшӧма колӧ кӧ, шуам, чужан кывтӧ пыдди пуктӧм, тайӧ кӧ тэнад ыджыд мог, кор Енмыслысь, виччысь буретш сійӧс, кодлы и кывйыд мусмас, либӧ петкӧдлы, мыйла тэнсьыд кывтӧ колӧ пыдди пуктыны. Оз весьшӧрӧ и шуны, мый радейтны – тайӧ абу сӧмын видзӧдны ӧта-мӧд вылӧ, но и ӧти туйвизьӧ… Шуӧны... А муслуныд быдӧнлӧн аслас!

Такӧд тшӧтш… Гижлі нин та йылысь блогам «Ми (комияс) ёна этшаӧнӧсьджык рочьяс либӧ, шуам, англичанаяс дорысь. Тшӧкыда овлӧ, мый ӧти морт серти донъялӧны сылӧн кывъя став йӧзсӧ. Та пона пыр колӧ зільны лоны медся бурӧн, вежӧраӧн, мичаӧн, шаньӧн».  

 Тайӧ сьӧкыд… Но унаысь тайӧ зільӧмыс меным отсавліс. Муса мортӧй буретш сэк и ылаліс, кор ме сёрниті нывъёртӧйкӧд комиӧн… Бӧртас (результат) – менам матыссаяс талун сылы шуӧны: «Дзик тай комиӧн лоӧмыд!»

И збыль… Медводдза лунъяссяньыс сійӧ кутіс юасьны, а кыдзи лоӧ тайӧ кывйыс, а кыдзи тайӧ… А4 лист вылӧ первой вӧлі кывкудсӧ вӧчӧма. Кыдзи кылӧ, сідзи и гижӧ. Коркӧ аддзи да вот и сералі… Нимкодьӧйла! Сэсся торъя блокнот козьналі. 300 гӧгӧр кыв сэні эм нин. Стӧчджыка кӧ, абу весиг кыв, а кывтэчасъяс.

Такӧд йитӧдын висьтала казялӧмтор йылысь. «Юрган» радиоса уджъёртъяскӧд тшӧкыда вежсьылім ӧта-мӧдкӧд мӧвпъясӧн, мый суйӧрсайса кывъяс ми велӧдам огджык мӧрччанаджыка. Зэв уна кад сиам грамматикалы, а кор паныдасям иностранечкӧд, кыв ни джын ог вермӧй шуны, сы вӧсна мый полам вом восьтны, торксьыны… А ӧд тӧдім кӧ ми унджык кыв да этшаджык полім позьтӧминын кывбӧр пуктыны, ставсӧ эськӧ и гӧгӧрвоӧдім мӧд канмуысь воӧм гӧсьтлы… И, гашкӧ, збыльысь, оз весиг кывъясӧн, а кывтэчасӧн унджыкторсӧ колӧ велӧдны.

Ме некор мырдӧн эг тшӧктыв сьӧлӧмлы дона мортӧйлы велӧдны коми кыв. Ачыс ме бӧрся вӧтлысьӧ да шуалӧ: «Бара на эг пуксьылӧй коми кыв бурджыка велӧдны! Вай мыйкӧ меным висьтав». Тшӧкті ӧвтчан нога открыткаяс (гижлі жӧ на йылысь) лыддьыштны. Тыдовтчис, мый комиксъясвывса кывъяссӧ ставсӧ тӧдӧ, да и бӧр вывсьыс унатор. Кадакывъяс сьӧкыдджыка вежлалӧ, но ме указкаӧн таысь ог колскы.)) Практикаын и велалас.

А практикаыс… Ачыс пукталӧ гортын wi-fi-яс вылӧ коми парольяс, ысталӧ коми SMS-яс, сёйӧ коми гижӧда пирӧгъяс… Ӧтарӧ юасьӧ, кыдзи комиӧн тайӧ да сійӧ…

А! Забыль! Открыткаяс кындзиыс вӧлӧксӧ нӧшта вуджӧма З. В. Остаповалӧн «Ворсыштам дзолюк» небӧг. Сійӧс сэсся и лыддьыштлӧ 2 метра ыджда дядьӧ…))

Кыв велӧдігӧн серамбанаторъяссьыс позьӧ нин анекдотъяса петас йӧзӧдны.) Вайӧда ӧткымын видлӧг. Морта-морт сёрниын (диалогын) кута гижны сійӧ кыв вылас, кыдзи збыль вылас вӧлі.

МЕДВОДДЗА НЮМ

- А кыдзи по-коми любовь?

- Муслун, радейтчӧм…

- Ага! Значит твою маму зовут Радейтчӧм Васильевна?!

МӦД НЮМ

Висьтавлі коркӧ. Мися, любимӧйясӧс комияс шуӧны сьӧлӧмшӧръясӧн, мусаясӧн, мусукъясӧн… И ӧтчыд… Висьталӧ…

- Ме талун аддзи кӧч! Татшӧм мусук!

(Машинасяньыс аддзылӧма мича кӧчӧс)

КОЙМӦД НЮМ

Кар помын, миянсянь ёна ылын, эм биясӧн пӧртмасьысь зонт ногӧн вӧчӧм автобус сувтланін. А меным пыр окота сыланьӧ ветлыны. Петім коркӧ гуляйтны. Мися:

- Куда пойдём!

- На площадь! А тэ мый мӧвпала?

- До зонтика…

- До зонтиков?! Но тэ висьтала!!!

НЁЛЬӦД НЮМ

- А муй тэ сёйин?

Ме:

- Не знаю…

- Кыдзи тэ ог тӧд?! Висьтав!

ВИТӦД НЮМ

Сёрнитам скайп пыр. Мышкам мича эжӧда юрлӧсъяс. Сійӧ:

- Тэнад татшӧм мича подушкияс!

- Ха-ха-ха…

- А как по-коми подушка?

- Юрлӧс.

- Ага! Мича тэнад юрлӧсъяс.

КВАЙТӦД НЮМ

- Но вай! Рытнас больгыны. Бур?

А коркӧ ключиті Александра Ногиевалысь «Ёртлы» сьыланкыв (кывъяссӧ гижи ме, а шыладсӧ ачыс Саша), куті сьывны, и пӧлӧй тшӧтш ("ӧ"-яс пыдди, дерт, тшӧкыдджыка "о" на артмылӧ):

«Миян костын овло тшоттом уна верст,

Менам сьолом кыло тэнсьыд олан руто!

Ёрта-ёртос йито тыдавтом кузь вез.

Буретш сійӧ - мирса ношта оти чудо!»

И татшӧм серамбана видлӧгыс зэв уна. Тшӧкыдджыка оз ӧшыбкаысь нюмйыд пет, а сыысь, шуам, кутшӧм авъя чужӧмӧн мортыслӧн артмис сёрникузясӧ шуны… И долыд, и гажа, а кор окота, мед матысса мортыдлы вӧлі нимкодь и «нюмкодь», нӧшта на зілян, велӧдан и сёрнитан сылӧн чужан кывйӧн…